Ang Kontinenteng
Asya
Ang salitang Asya ay naggaling sa
salitang “Asu” isang salitang Augeano na ang ibig sabihin ay pag
bubukang-liwayway . Ang salitang asya ay wala sa alinmang bukabolaryo ng mga
wikang Asyano . Ang mga Griyego ang kauna unahang gumamit ng salitang Asya.
Pinaka malaking kontinente sa buong
daigdig ang Asya na may sukat na 48,605,555 kilometro kwadrado . Sinasakop nito
ang sangkatlo ng buong lupain sa mundo . Ang dalawang-katlong bahagi naman ay
nahahati sa anim na kontinente , ang Hilagang Amerika, Timog Amerika, Europa ,
Antarktika, Aprika, at AUstralya at Ocienia. Ang Asya ay nahahati sa limang
relihiyon, ang Silangang Asya, Timog Silangang Asya, Timog Kanlurang Asya at
Hilagang Asya.
Ang Asya ay binubuo rin naman ng 49 na
bansa (kasama ang East Timor) tinatayang 3,406 bilyon ang pupulasyon sa buong
kontinente sa kasalukuyan. Masasabi rin na kung gaano o ano ang lawak o kalawak
ang Kontinenteng Asya ay ganoon din karami ang mga iba’t ibang lahi ang
naririto. May iba’t ibang relihiyon din,
iba’t ibang wika, iba’t ibang pananamit at may iba’t iba ring Paniniwala ang
mga Asyano.
Binubuo ito ng mga iba’t ibang anyo , mapa
lupa o mapa tubig . ang mga ilog , dagat , kaparangan , disyerto, bundok ,
gubat , o kakahuyan , loambak at kapatagan
ang kontinenteng Asya . Mayroon ding ibat’ ibang klima ang mararanasan
dito. Mayroon ding mga pook na may yelo
, inuulan , sobrang init na kung minsan
din ay nararanasan ang sobra at mahabang tagtuyot.
Ay mga eksperto sa heograpiya ang nasasabi
na ang Europa ay hindi maituturing nja isang kontinente kundi isa lamang
tangway na nakadikit sa Asya . Kung pakasusuriing mabuti ang maopa ng mundo ,
mapapansing ang Europa ay karugtong parin ng Asya . Sinasabi rin naman ng iba
pang eksperto na maari lamang itong tawaging kontinente kung ang europa ay
idurugtong sa Asya at tatawaging itong Eurasya .
Batay sa mga pananaw ng mga Europeyo ang
Asya ay nasa malayong Silangan (Far East) , Gitanang sialangan (Middle East) ,
at malapit na sa silangan (Near East) . Sa ISkolarling pag-aaral natuklasan ng
mga eksperto na hindi natin nararapat na pag aralan ang Asya nakahalintulad ng
sa mga Europeyo sapagkat tayong ay mga Asyano at hindi ang Europa ang Sentro n
gating mundo kundi ang asya. Kaya sa ating Pag aaral hindi natin ito gagamitin
upang maialis sa atin ang mga pananaw ng mga Europeo at sa halip ay maitanim sa
ating isipan at puso na tayo ay mga Asyano .
Ang mga pag
kakakilanlan sa mga Bansa sa Asya
Armenia-
Makasaysayang labi ng mga Turko.
Afganistan- Daanan
ng mga sinaunang mananakop .
Azerbaijan- Lupain
ng mga matatapang na mandirigma
Bahrain- Lupain ng
Dalawang ilog.
Bangladesh- Lupain
ng mga Bengali.
Bhutab- Lupain ng
mga matitikas na dragon
Brunei- Pinaka
mayamang bansa sa timog silangang Asya.
Cambodia- Lupain ng
mga Khmer.
China- Pulang
Dragon ng asya.
Syprus- mayamang
lupain sa ilog mediteranya.
Georgia-
Pinakamayamang Republika ng Dating Unyong Sobiet.
Hongkong- Sentro ng
kalakalan sa Buong Mundo .
India- Lupang
Sinilangan ng Buddhismo at Hinduismo.
Indonesia- Pinakamalaking
archipelago sa buong daigdig.
Iran- Lupain ng mga
dakilang Emperador.
Israel/Jordan-
Lupang Sinilanggan ng Judaismo at mga Kristiyanismo.
Japan- lupang
sinisikatan ng araw.
Kazakhstan- Lupain
ng pangako para sa Industriya at mga Langis.
Kuwait- Labi ng
maksaysayang Bgyo sa disyerto.
Kyrgystan- Mabundok
na bansa sa kanlurang Asya.
Laos- Katamtamg ang
laki na lupain ng mga Elepante.
Lebanon. Harbinger
ng Sinaunag Sibilisasyon.
Malaysia- Lupain ng mga Sinaunang Malay.
Maldives- Isang
maliit na Isla sag awing silanggang Asya.
Mongolia- Lupain ng
mga Caballero.
Myanmar- Lupain nvg
mga gintong pagoda.
Nepal- Lupain ng
mga dakilang Himalayas.
North Korea-
Industriyalisadong Bansa na nasa Silanggang Asya.
Oman- Maliit na
kaharian ng mga Makapangyarihang Monarkiya.
Pakistan- Lupang
isinilang mula sa India.
PILIPINAS- PERLAS
NG SILANGAN
Qatar- Lupain ng
PitongShiekhdom.
Rusya-
Pinakamalaking Bansa sa buong buong daigdig.
Saudi Arabia-
Lupang Sinilangan ng Islam.
Siberia- Lupain na
Hindi kalianman sinisikatan ng araw.
Singapore- Lupain
ng Pagawaan ng mga Barko.
South Korea- Pulang Dragon sa silangang Asya.
Sri-Lanka- Lupain
ng mga Hiyas .
Syria- lupain ni
Saladin.
Taiwan- Bansa na
naghahanap ng kanilang sariling Identidad.
Tajikistan-
Rebeldeng Estado ng dating Unyong Soybet.
Thailand- Lupain ng
malalaya.
Turkey- Lupain ng
mga Turkong Ottoman.
Uzbekistan- Sentro
ng Sinaunag Silk Road.
Vietnam- Maliit na
na na sa Asya.
Yemen- Isang Lupain ng Sheba.
Ang mga Bansa sa
Asya
BANSA
|
KABISERA
|
Kabuuang Sukat
(KM.KW.) |
. Afghanistan
|
Kabul
|
647, 500
|
Bahrain
|
Manama
|
620
|
Cyprus
|
Nicosia
|
9, 250
|
Iran
|
Tehran
|
1, 648,000
|
Iraq
|
Baghdad
|
437,072
|
Israel
|
Jerusalem
|
20,770
|
Jordan
|
Amman
|
92,300
|
Kuwait
|
Al-kuwait
|
17,820
|
Lebanon
|
Beirut
|
10,400
|
Oman
|
Muscat
|
212,460
|
Qatar
|
Doha
|
11,437
|
Saudi Arabia
|
Riyadh
|
1,960,582
|
Syria
|
Damascus
|
185,180
|
Turkey
|
Ankara
|
780,580
|
United Arab Emirates
|
Abu dhabi
|
82,880
|
Yemen
|
Sanaa
|
527,970
|
Armenia
|
yerevan
|
29,800
|
Azerbaijan
|
Baku
|
86,600
|
Georgia
|
T’bilisi
|
69,700
|
Brunei
|
Bandar Seri Begawan
|
5,770
|
Cambodia
|
Phnom Penh
|
181,040
|
Indonesia
|
Jakarta
|
1,919,440
|
laos
|
Vientiane
|
236,800
|
Malaysia
|
Kuala Lumpur
|
329,750
|
Myanmar
|
Rangoon
|
678,500
|
Pilipinas
|
Manila
|
300,000
|
Singapore
|
Singapore
|
647.5
|
Thailand
|
Bangkok
|
514,000
|
Vietnam
|
Hanoi
|
329,560
|
Bangladesh
|
Dacca
|
144,000
|
Bhutan
|
Thimphu
|
47,000
|
India
|
New Delhi
|
3,287,590
|
Maldives
|
Male
|
300
|
Nepal
|
Kathmandu
|
140,800
|
Pakistan
|
Islamabad
|
803,940
|
Sri-Lanka
|
Colombo
|
65,610
|
China
|
Beijing
|
9,598,052
|
Japan
|
Tokyo
|
377,835
|
Mongolia
|
Ulaanbaatar
|
1,565,000
|
North Korea
|
P’yongyang
|
120,540
|
South Korea
|
Seoul
|
98,480
|
Taiwan
|
Taipei
|
35,980
|
Kazakhstan
|
Astana
|
2,717,300
|
Kyrgyzstan
|
Bishkek
|
198,500
|
Russia
|
Moscow
|
17,075,200
|
Tajikistan
|
Dushande
|
143,100
|
Turkmenistan
|
Ashgabat
|
488,100
|
Uzbekistan
|
Tashkent
|
447,400
|
Ang Timog Kanlurang
Asya
Makikita sa
Timog-kanlurang Asya (kilala rin sa tawag na Gitnang Silangan) Ang mga
makasaysayang bansa gaya ng Perisa (Iran na ngayon), Mesopotamia (Iraq) at
Anatolia (Turkey).
Ang Rehiyon ng Timog-Kanlurang Asya ay
madalas ding tawaging “Sitnang Silangan” . Ito’y napaliligiran rin ng mga
kontinente nang Europa at Africa sa nkanluran, mga rehiyon ng timog asya at
Silangang Asya sa silangan , at dagat ng Arabia sa timog.
Kilala rin sa pag kakaroon ng langis bilang
pinakamahalagang produkto ang rehiyong ito.
May kabuuang sukat na 6,570,221 kilometro
kwadrado ang lupaing nasasakupan ng Timog-kanlurang Asya . Karamihan sa mga
lupaing ito ay may uring mala disyerto, mabato, mabubundok, at kung minsan rin
ay bako-bako. Dahil ditto ang mga lupang ito ay hindi maaring pag taniman.
Ang klima rito ay paiba- iba ayon sa mga
lugar na kinlalagyan nito . Mararamdaman ditto ang lubos o labis o di kaya’y
katamtamang init o lamig . May mga lugar din ditto na halos nararanasan o
nadadama ang panahong tag ulan o kahit na ulan lamang.
Ang klima sa iran , Turkey , at Arabia ay
tulad ng mga klima sa Disyerto . Bibihirang umulan sa mga bansang ito, at
kadalasan nga’y bumabagsak lamang ang mga
pook na malapit sa dagat.
NAraramdaman ang tag-ulan na halos kasabay
ng buwan ng tag-lamig sa ibang bahagi ng timog-kanlurang Asya . Ang
halumigmig na nararamdaman sa mga bundk
ng iran at Silangang turkey ay hindi galling sa ulan kundi sa yelo o niyebe. Sa
buwan ng Hulyo , Agosto at Sityembre nararamdaman ang pag ulan sa mga bansang
nasa timog at timog-kanlurang Arabia.
Likas na Yaman
Ang Timog-kanlurang Asya ay mayaman din sa
likas na biyaya tulad ng luwad na ginagamit sa Paggawa ng mga palayok, ladrilyo
(bricks), banga at iba pa. bukod sa mga nabanggit, mayroon ding marmol, apog,
ginto, pilak, tanso, lata, asero, at langis sa rehiyon. Itinuturing na
pinakamahalagang likas na yaman ng mga bansa sa Timog-Kanlurang Asya ang langis
sapagkat halos kalahati ng kanilang kabuhayan ay nanggagaling dito. Ang
pinakamalaking deposito ng langis sa Asya ay matatagpuan sa Iraq, Iran, Saudi
Arabia, Kuwait, Bahrain, Qatar, at Oman.
Ang pagsasaka sa Timog-Kanlurang Asya ay
hindi masyadong mainam dahil sa uri ng klimang nararanasan dito. Sa kabila
nito, marami pa ring mga tao ang nagtatanim sa rehiyon, lalung-lalo na sa mga
pook na malapit sa dagat at malimit maramdaman ang pagpatak ng ulan.
Iba’t ibang uri ng pananim ang matatagpuan
sa mga bukirin ng Timog-Kanlurang Asya, ngunit sa kasalukuyan ay nakararanas ng
malawakang problema sa pagtotroso ang rehiyong ito.
Nagtatanim dito ng trigo, sibuyas, beans,
barley, at bawang. Mayroon din ditong mga prutas gaya ng ubas at melokonton.
Masigla rin ang paghahayupan sa rehiyong
ito. Nag-aalaga sila ng mga hayop gaya ng aso, tupa, baboy, kambing, baka, at
asno na ginagamit bilang pantulong sa kanilang kabuhayan.
Mga Bansa sa
Timog-Kanlurang Asya
AFGHANISTAN
Oisyal na Pangalan:
Islamic State of Afhganistan
Ang Afghanistan ay mayroong mayayamang
lupain ngunit ang mga lugar na iyon na natataniman lamang yaong mga lugar o
pook na malapit sa ilog at mga bundok na madalas lamang ulanin, mistulang isang
disyerto naman ang timog ng Afghanistan.
Marami ang mga deposito ng langis ang
matatagpuan na nandirito. Maliban sa isang langis na mayroon ding ibang minahan
sa bansa na tulad ng into, mga pilak at mga asero. Ang Afghanistan ay isa rin
sa mga kasapi ng United States o (UN) . .
ARMENIA
Opisyal na
Pangalan: Republic of
Armenia,
Uri ng Pamahalaan: Republika.
Dating kabilang ito
sa Union Soviet Socialization Republic o kilala rin s atawag na o sa pinaikling
(USSR) ang bansang ito na napapaligiran ng Georgia sa hilagang Azerbaijan sa silangan,
Iran s atimog, at Turkey naman ang nasa kanluran .
Ang Armenia ay isang mabundok na lugar ay
mayroon ding matataas at magagandang talapas na umaabot hanggang sa 3,300 na
talampakan.
Ang klima sa Armenia ay ubod sa katuyuan ,
Sa kabutihang palad, ay marami ssa sapasa bansa na pinaggalingan ng irigasyon .
Ang agrikultura din dito ay ang pangunahing ikinabubuhay ng tao ditto. MAyroon
din naman ditong mga deposito ng ginto, mga copper at mga zinc. ,
Kasapi ng UN, Commonwealthog independent
States (CIS) at Organization for Security and Cooperation in Europe.(OSCE).
AZERBAIJAN
Opisyal na
Pangalan: Azerbaijani
Republic .
Uri ng Pamahalaan: Republika .
Napapaligiran ng mga bansang Russia,
Georgia, Armenia, at Iran ang bansang Azerbaihan. Isa itong bahagi ng Armenia
na naghahati sa dalawa sa ; tinatawag na Nakhichevan ang timog na bahagi nito.
Mabundok rin ang lugar na ito , ang
Azerbaijan , ngunit marami din naman ang lugar ditto na malalawak ang mga
kapaagan . Ang kanilang pangunahing industriya ditto ay Langis , mga tela , mga
kemikal , at mga metal .
MAinit din at nanunuyo ang klima na
naririto sa Azerbaijan . Kung kapag tag araw, at sa panahon naman ng tag lamig
ay hindi naman gaano kundi katamtaman lang ang nadaramang lamig dito.
BAHRAIN
Opisyal na
Pangalan: State of Bahrain .
Uri ng Pamahalaan: Traditional
Monarchy .
Tulad ng mga kalapit na bansa nito mainit
din ang nararanasang klima ditto sa Bahrain .
at madalang ang pag-ulan ditto . ito’y binubuo ng tatlumput tatlong
maliliit na pulo , subalit apat lamang
ditto ang may halaga.
Noong hindi pa nadidiskubre na may langis
sa bansang ito , pagpeperlas lamang ang nagging pangunahing industriya ditto
ngunit sa kasamaang palad ay ipinabagsak ito ng mga Hapones at ng mapaunlad
nila ang artipisyal na pag kukultura ng perlas . Sa kasalukuyan ang bahagi ng
kita ng Bhrain ay nanggagaling sa langis.
Ito ay kasapi ng UN at League of Arab
states (AL) .
CYPRUS
Opisyal na Pangalan: Republic of Cyprus .
Uri ng Pamahalaan: Republika .
Matatagpuan ang Cyprus sa dakong silangan
ng Dagat Mideteranya , malapit sa mga bansang Turkey sa hilaga at Syria at
Lebanon sa Silangan . May dalawang bulubundukin sa Cyprus na nagtataglay ng mga
mineral na tulad ng copper , pyrites , at Asbestos. . Ang Pangunahing Produkto
ng mga Cyprus ay mga Tela , mga pagkain , at mga iba’t ibang inumin .
Kasapi ang Cyprus sa United states o
(UN) at sa Commonwealth at sa Organization for security and Cooperation in
Europe (OSCE)
GEORGIA
Uri ng pamahalaan: Republika
Isang uri ng maliit na bansa sa Timog kanlurang Asya ang Georgia na na
napapaligiran ng bansang Russia , bansang Turkey , bansang Armenia , at
Azerbaijan , Mabubundok din ang bansang ito, sa katunayan nga ang bulubundukin
ang nag hihiwalay rito sa mga ito sa mga karatig na bansa nito.
Ang mga Pangunahing ani nito ay mga prutas
, mga trigo , at tsaa . Isa sa pinagkukunan ng Georgia ay ang mga malalaking
deposito nito ng manganese na iniluluwa nito sa ibang bansa .
Ang Georgia ay kasapi rin ng (UN) , CIS , at OSCE.