Linggo, Agosto 3, 2014

Ang Kontinenteng Asya

      Ang salitang Asya ay naggaling sa salitang “Asu” isang salitang Augeano na ang ibig sabihin ay pag bubukang-liwayway . Ang salitang asya ay wala sa alinmang bukabolaryo ng mga wikang Asyano . Ang mga Griyego ang kauna unahang gumamit ng salitang Asya.
     Pinaka malaking kontinente sa buong daigdig ang Asya na may sukat na 48,605,555 kilometro kwadrado . Sinasakop nito ang sangkatlo ng buong lupain sa mundo . Ang dalawang-katlong bahagi naman ay nahahati sa anim na kontinente , ang Hilagang Amerika, Timog Amerika, Europa , Antarktika, Aprika, at AUstralya at Ocienia. Ang Asya ay nahahati sa limang relihiyon, ang Silangang Asya, Timog Silangang Asya, Timog Kanlurang Asya at Hilagang Asya.
     Ang Asya ay binubuo rin naman ng 49 na bansa (kasama ang East Timor) tinatayang 3,406 bilyon ang pupulasyon sa buong kontinente sa kasalukuyan. Masasabi rin na kung gaano o ano ang lawak o kalawak ang Kontinenteng Asya ay ganoon din karami ang mga iba’t ibang lahi ang naririto.  May iba’t ibang relihiyon din, iba’t ibang wika, iba’t ibang pananamit at may iba’t iba ring Paniniwala ang mga Asyano.
     Binubuo ito ng mga iba’t ibang anyo , mapa lupa o mapa tubig . ang mga ilog , dagat , kaparangan , disyerto, bundok , gubat , o kakahuyan , loambak at kapatagan  ang kontinenteng Asya . Mayroon ding ibat’ ibang klima ang mararanasan dito. Mayroon ding mga pook na  may yelo , inuulan , sobrang init na kung minsan  din ay nararanasan ang sobra at mahabang tagtuyot.
     Ay mga eksperto sa heograpiya ang nasasabi na ang Europa ay hindi maituturing nja isang kontinente kundi isa lamang tangway na nakadikit sa Asya . Kung pakasusuriing mabuti ang maopa ng mundo , mapapansing ang Europa ay karugtong parin ng Asya . Sinasabi rin naman ng iba pang eksperto na maari lamang itong tawaging kontinente kung ang europa ay idurugtong sa Asya at tatawaging itong Eurasya .
     Batay sa mga pananaw ng mga Europeyo ang Asya ay nasa malayong Silangan (Far East) , Gitanang sialangan (Middle East) , at malapit na sa silangan (Near East) . Sa ISkolarling pag-aaral natuklasan ng mga eksperto na hindi natin nararapat na pag aralan ang Asya nakahalintulad ng sa mga Europeyo sapagkat tayong ay mga Asyano at hindi ang Europa ang Sentro n gating mundo kundi ang asya. Kaya sa ating Pag aaral hindi natin ito gagamitin upang maialis sa atin ang mga pananaw ng mga Europeo at sa halip ay maitanim sa ating isipan at puso na tayo ay mga Asyano .

Ang mga pag kakakilanlan sa mga Bansa sa Asya

Armenia- Makasaysayang labi ng mga Turko.
Afganistan- Daanan ng mga sinaunang mananakop .
Azerbaijan- Lupain ng mga matatapang na mandirigma
Bahrain- Lupain ng Dalawang ilog.
Bangladesh- Lupain ng mga Bengali.
Bhutab- Lupain ng mga matitikas na dragon
Brunei- Pinaka mayamang bansa sa timog silangang Asya.
Cambodia- Lupain ng mga Khmer.
China- Pulang Dragon ng asya.
Syprus- mayamang lupain sa ilog mediteranya.
Georgia- Pinakamayamang Republika ng Dating Unyong Sobiet.
Hongkong- Sentro ng kalakalan sa Buong Mundo .
India- Lupang Sinilangan ng Buddhismo at Hinduismo.
Indonesia- Pinakamalaking archipelago sa buong daigdig.
Iran- Lupain ng mga dakilang Emperador.
Israel/Jordan- Lupang Sinilanggan ng Judaismo at mga Kristiyanismo.
Japan- lupang sinisikatan ng araw.
Kazakhstan- Lupain ng pangako para sa Industriya at mga Langis.
Kuwait- Labi ng maksaysayang Bgyo sa disyerto.
Kyrgystan- Mabundok na bansa sa kanlurang Asya.
Laos- Katamtamg ang laki na lupain ng mga Elepante.
Lebanon. Harbinger ng Sinaunag Sibilisasyon.
Malaysia-  Lupain ng mga Sinaunang Malay.
Maldives- Isang maliit na Isla sag awing silanggang Asya.
Mongolia- Lupain ng mga Caballero.
Myanmar- Lupain nvg mga gintong pagoda.
Nepal- Lupain ng mga dakilang Himalayas.
North Korea- Industriyalisadong Bansa na nasa Silanggang Asya.
Oman- Maliit na kaharian ng mga Makapangyarihang Monarkiya.
Pakistan- Lupang isinilang mula sa India.
PILIPINAS- PERLAS NG SILANGAN
Qatar- Lupain ng PitongShiekhdom.
Rusya- Pinakamalaking Bansa sa buong buong daigdig.
Saudi Arabia- Lupang Sinilangan ng Islam.
Siberia- Lupain na Hindi kalianman sinisikatan ng araw.
Singapore- Lupain ng Pagawaan ng mga Barko.
South Korea-  Pulang Dragon sa silangang Asya.
Sri-Lanka- Lupain ng mga Hiyas .
Syria- lupain ni Saladin.
Taiwan- Bansa na naghahanap ng kanilang sariling Identidad.
Tajikistan- Rebeldeng Estado ng dating Unyong Soybet.
Thailand- Lupain ng malalaya.
Turkey- Lupain ng mga Turkong Ottoman.
Uzbekistan- Sentro ng Sinaunag Silk Road.
Vietnam- Maliit na na na sa Asya.
Yemen-  Isang Lupain ng Sheba.

Ang mga Bansa sa Asya
BANSA
KABISERA
Kabuuang Sukat
(KM.KW.)
. Afghanistan
Kabul
647, 500
Bahrain
Manama
620
Cyprus
Nicosia
9, 250
Iran
Tehran
1, 648,000
Iraq
Baghdad
437,072
Israel
Jerusalem
20,770
Jordan
Amman
92,300
Kuwait
Al-kuwait
17,820
Lebanon
Beirut
10,400
Oman
Muscat
212,460
Qatar
Doha
11,437
Saudi Arabia
Riyadh
1,960,582
Syria
Damascus
185,180
Turkey
Ankara
780,580
United Arab Emirates
Abu dhabi
82,880
Yemen
Sanaa
527,970
Armenia
yerevan
29,800
Azerbaijan
Baku
86,600
Georgia
T’bilisi
69,700
Brunei
Bandar Seri Begawan
5,770
Cambodia
Phnom Penh
181,040
Indonesia
Jakarta
1,919,440
laos
Vientiane
236,800
Malaysia
Kuala Lumpur
329,750
Myanmar
Rangoon
678,500
Pilipinas
Manila
300,000
Singapore
Singapore
647.5
Thailand
Bangkok
514,000
Vietnam
Hanoi
329,560
Bangladesh
Dacca
144,000
Bhutan
Thimphu
47,000
India
New Delhi
3,287,590
Maldives
Male
300
Nepal
Kathmandu
140,800
Pakistan
Islamabad
803,940
Sri-Lanka
Colombo
65,610
China
Beijing
9,598,052
Japan
Tokyo
377,835
Mongolia
Ulaanbaatar
1,565,000
North Korea
P’yongyang
120,540
South Korea
Seoul
98,480
Taiwan
Taipei
35,980
Kazakhstan
Astana
2,717,300
Kyrgyzstan
Bishkek
198,500
Russia
Moscow
17,075,200
Tajikistan
Dushande
143,100
Turkmenistan
Ashgabat
488,100
Uzbekistan
Tashkent
447,400
Ang Timog Kanlurang Asya
Makikita sa Timog-kanlurang Asya (kilala rin sa tawag na Gitnang Silangan) Ang mga makasaysayang bansa gaya ng Perisa (Iran na ngayon), Mesopotamia (Iraq) at Anatolia (Turkey).
     Ang Rehiyon ng Timog-Kanlurang Asya ay madalas ding tawaging “Sitnang Silangan” . Ito’y napaliligiran rin ng mga kontinente nang Europa at Africa sa nkanluran, mga rehiyon ng timog asya at Silangang Asya sa silangan , at dagat ng Arabia sa timog.   
 Kilala rin sa pag kakaroon ng langis bilang pinakamahalagang produkto ang rehiyong ito.
     May kabuuang sukat na 6,570,221 kilometro kwadrado ang lupaing nasasakupan ng Timog-kanlurang Asya . Karamihan sa mga lupaing ito ay may uring mala disyerto, mabato, mabubundok, at kung minsan rin ay bako-bako. Dahil ditto ang mga lupang ito ay hindi maaring pag taniman.
     Ang klima rito ay paiba- iba ayon sa mga lugar na kinlalagyan nito . Mararamdaman ditto ang lubos o labis o di kaya’y katamtamang init o lamig . May mga lugar din ditto na halos nararanasan o nadadama ang panahong tag ulan o kahit na ulan lamang.
     Ang klima sa iran , Turkey , at Arabia ay tulad ng mga klima sa Disyerto . Bibihirang umulan sa mga bansang ito, at kadalasan nga’y bumabagsak lamang ang mga  pook na malapit sa dagat.
     NAraramdaman ang tag-ulan na halos kasabay ng buwan ng tag-lamig sa ibang bahagi ng timog-kanlurang Asya . Ang halumigmig  na nararamdaman sa mga bundk ng iran at Silangang turkey ay hindi galling sa ulan kundi sa yelo o niyebe. Sa buwan ng Hulyo , Agosto at Sityembre nararamdaman ang pag ulan sa mga bansang nasa timog at timog-kanlurang Arabia.
Likas na Yaman

     Ang Timog-kanlurang Asya ay mayaman din sa likas na biyaya tulad ng luwad na ginagamit sa Paggawa ng mga palayok, ladrilyo (bricks), banga at iba pa. bukod sa mga nabanggit, mayroon ding marmol, apog, ginto, pilak, tanso, lata, asero, at langis sa rehiyon. Itinuturing na pinakamahalagang likas na yaman ng mga bansa sa Timog-Kanlurang Asya ang langis sapagkat halos kalahati ng kanilang kabuhayan ay nanggagaling dito. Ang pinakamalaking deposito ng langis sa Asya ay matatagpuan sa Iraq, Iran, Saudi Arabia, Kuwait, Bahrain, Qatar, at Oman.
     Ang pagsasaka sa Timog-Kanlurang Asya ay hindi masyadong mainam dahil sa uri ng klimang nararanasan dito. Sa kabila nito, marami pa ring mga tao ang nagtatanim sa rehiyon, lalung-lalo na sa mga pook na malapit sa dagat at malimit maramdaman ang pagpatak ng ulan.
     Iba’t ibang uri ng pananim ang matatagpuan sa mga bukirin ng Timog-Kanlurang Asya, ngunit sa kasalukuyan ay nakararanas ng malawakang problema sa pagtotroso ang rehiyong ito.
     Nagtatanim dito ng trigo, sibuyas, beans, barley, at bawang. Mayroon din ditong mga prutas gaya ng ubas at melokonton.
     Masigla rin ang paghahayupan sa rehiyong ito. Nag-aalaga sila ng mga hayop gaya ng aso, tupa, baboy, kambing, baka, at asno na ginagamit bilang pantulong sa kanilang kabuhayan.

Mga Bansa sa Timog-Kanlurang Asya
AFGHANISTAN
 Oisyal na Pangalan: Islamic State of Afhganistan

     Ang Afghanistan ay mayroong mayayamang lupain ngunit ang mga lugar na iyon na natataniman lamang yaong mga lugar o pook na malapit sa ilog at mga bundok na madalas lamang ulanin, mistulang isang disyerto naman ang timog ng Afghanistan.
 Marami ang mga deposito ng langis ang matatagpuan na nandirito. Maliban sa isang langis na mayroon ding ibang minahan sa bansa na tulad ng into, mga pilak at mga asero. Ang Afghanistan ay isa rin sa mga kasapi ng United States o (UN) . .
ARMENIA
Opisyal na Pangalan: Republic of Armenia,
Uri ng Pamahalaan: Republika.
    
     Dating kabilang ito sa Union Soviet Socialization Republic o kilala rin s atawag na o sa pinaikling (USSR) ang bansang ito na napapaligiran ng Georgia sa hilagang Azerbaijan sa silangan, Iran s atimog, at Turkey naman ang nasa kanluran .
    Ang Armenia ay isang mabundok na lugar ay mayroon ding matataas at magagandang talapas na umaabot hanggang sa 3,300 na talampakan.
     Ang klima sa Armenia ay ubod sa katuyuan , Sa kabutihang palad, ay marami ssa sapasa bansa na pinaggalingan ng irigasyon . Ang agrikultura din dito ay ang pangunahing ikinabubuhay ng tao ditto. MAyroon din naman ditong mga deposito ng ginto, mga copper at mga zinc. ,
     Kasapi ng UN, Commonwealthog independent States (CIS) at Organization for Security and Cooperation in Europe.(OSCE).

AZERBAIJAN
Opisyal na Pangalan: Azerbaijani Republic .
Uri ng Pamahalaan: Republika .

     Napapaligiran ng mga bansang Russia, Georgia, Armenia, at Iran ang bansang Azerbaihan. Isa itong bahagi ng Armenia na naghahati sa dalawa sa ; tinatawag na Nakhichevan ang timog na bahagi nito.
    Mabundok rin ang lugar na ito , ang Azerbaijan , ngunit marami din naman ang lugar ditto na malalawak ang mga kapaagan . Ang kanilang pangunahing industriya ditto ay Langis , mga tela , mga kemikal , at mga metal .
     MAinit din at nanunuyo ang klima na naririto sa Azerbaijan . Kung kapag tag araw, at sa panahon naman ng tag lamig ay hindi naman gaano kundi katamtaman lang ang nadaramang lamig dito.

BAHRAIN
Opisyal na Pangalan: State of Bahrain .
Uri ng Pamahalaan:  Traditional Monarchy .

     Tulad ng mga kalapit na bansa nito mainit din ang nararanasang klima ditto sa Bahrain .  at madalang ang pag-ulan ditto . ito’y binubuo ng tatlumput tatlong maliliit na  pulo , subalit apat lamang ditto ang may halaga.
     Noong hindi pa nadidiskubre na may langis sa bansang ito , pagpeperlas lamang ang nagging pangunahing industriya ditto ngunit sa kasamaang palad ay ipinabagsak ito ng mga Hapones at ng mapaunlad nila ang artipisyal na pag kukultura ng perlas . Sa kasalukuyan ang bahagi ng kita ng Bhrain ay nanggagaling sa langis.
     Ito ay kasapi ng UN at League of Arab states (AL) .

CYPRUS
Opisyal na Pangalan: Republic of Cyprus .
Uri ng Pamahalaan: Republika .

     Matatagpuan ang Cyprus sa dakong silangan ng Dagat Mideteranya , malapit sa mga bansang Turkey sa hilaga at Syria at Lebanon sa Silangan . May dalawang bulubundukin sa Cyprus na nagtataglay ng mga mineral na tulad ng copper , pyrites , at Asbestos. . Ang Pangunahing Produkto ng mga Cyprus ay mga Tela , mga pagkain , at mga iba’t ibang inumin .
     Kasapi ang Cyprus sa United states o (UN)  at sa Commonwealth at sa  Organization for security and Cooperation in Europe (OSCE)

GEORGIA
Uri ng pamahalaan: Republika

     Isang uri ng maliit na bansa  sa Timog kanlurang Asya ang Georgia na na napapaligiran ng bansang Russia , bansang Turkey , bansang Armenia , at Azerbaijan , Mabubundok din ang bansang ito, sa katunayan nga ang bulubundukin ang nag hihiwalay rito sa mga ito sa mga karatig na bansa nito.
     Ang mga Pangunahing ani nito ay mga prutas , mga trigo , at tsaa . Isa sa pinagkukunan ng Georgia ay ang mga malalaking deposito nito ng manganese na iniluluwa nito sa ibang bansa .

     Ang Georgia ay  kasapi rin ng (UN) , CIS , at OSCE.